Jak sprawić, żeby samotność stała się pięknym i budującym doświadczeniem? Czy to w ogóle możliwe? Jak czerpać radość z bycia samemu oraz jak zadbać o siebie i swoje zdrowie psychiczne, kiedy wokół nie mamy nikogo bliskiego.

Poczucie osamotnienia to jedna z najbardziej nieprzyjemnych emocji, jakich doświadcza człowiek. Jednak bycie samemu, to nie to samo, co samotność. Można czuć się samotnym, będąc w otoczeniu innych ludzi lub ze względu na brak towarzystwa. W pierwszym przypadku poczucie osamotnienia wynika z braku wzajemnego zrozumienia, czasem empatii i życzliwości. W drugim z dyskomfortu wywołanego byciem ze sobą czy zwyczajnego braku obecności drugiej osoby. Można jednak być samemu i nie czuć się samotnym. Jak to zrobić?

Samotność ma istotny wpływ na nasze zdrowie psychiczne i fizyczne. Badania wykazały, że samotność, rozumiana jako stan emocjonalny wywołujący poczucie osamotnienia, może zwiększyć ryzyko występowania:

• podwyższonego ciśnienia krwi,
• chorób serca,
• choroby wieńcowej
• demencji i choroby Alzheimera.

Samotność może wywoływać stres (zwiększa poziom kortyzolu) i prowadzić do depresji czy obniżonego nastroju. Osoby osamotnione mają mniejszą motywację do utrzymania zdrowego stylu życia i są bardziej skłonne do poddawania się negatywnym nawykom, takim jak używki, unikanie aktywności fizycznej, nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich i diety.

Dla wielu osób bycie samemu jednoznacznie kojarzy się z samotnością. W psychologii istnieje nawet termin „monofobia”, oznaczający lęk przed samotnością. To rodzaj fobii, która charakteryzuje się odczuwaniem silnego niepokoju, a nawet bólu fizycznego, podczas przebywania samemu. Kiedy myślimy o osobie, która nie ma partnera lub partnerki, automatycznie zakładamy, że musi być nieszczęśliwa. Dlaczego?

Dzieje się tak z co najmniej trzech powodów. Po pierwsze społeczeństwo i kultura

masowa, przekonują nas, że osoba, która jest sama jest niepełnowartościowa (np. słynne powiedzenie o szukaniu drugiej połówki). Po drugie, samotność sprawia, że jest nam niewygodnie ze sobą – w ciszy nasze myśli budzą dyskomfort, który niweluje obecność innych osób (zastanów się nad tym, kiedy następnym razem, wchodząc do pustego domu, automatycznie włączysz radio lub telewizor lub scrollujesz ekran smartfona, kiedy przez chwilę musisz pobyć sam na sam ze sobą). Po trzecie, troska o siebie, czyli dbanie o swój dobrostan psychofizyczny i skupienie na swoich potrzebach, jest uznawane za przejaw egoizmu. Wartością jest natomiast troska o innych.

Bycie samemu nie musi oznaczać poczucia samotności. Wręcz przeciwnie – może być źródłem kreatywności i wewnętrznej siły. Daje przestrzeń na refleksję, pozwala lepiej zrozumieć swoje potrzeby oraz pragnienia, a samotne życie (bez partnera kub partnerki) może sprzyjać głębszym relacjom z innymi: przyjaciółmi czy dalszą rodziną. Samotność może doprowadzić do lepszego, bardziej satysfakcjonującego życia. Jak to zrobić?

Zamiast uciekać od emocji, takich jak poczucie osamotnienia czy smutek spowodowany byciem samemu, warto przyjrzeć się im. Po pierwsze dlatego, że od tych emocji nie ma ucieczki. Po drugie, choć nieprzyjemne, nie są złe. Warto sprawdzić co się za nimi kryje: dlaczego samotność jest przykra? Czy kryje się za nią brak poczucia celu i sensu, a może zwykła nuda? Jak można odpowiedzieć na te potrzeby?

Bycie samemu to doskonały czas na zadbanie o siebie w każdym możliwym aspekcie. To nie przejaw egoizmu czy egocentryzmu, a budowanie zdrowej relacji ze sobą, swoim ciałem i umysłem. Poznawanie siebie i podążanie za własnymi potrzebami jest ważnym elementem procesu budowania odporności psychicznej, która pozwala radzić sobie z trudnościami i wyzwaniami, jakie niesie życie. Jak troszczyć się o siebie?

• poświęcaj czas na refleksje i sprawdzanie, co ci służy, a co szkodzi, co poprawia, a co pogarsza samopoczucie,
• znajdź codzienne przyjemne rytuały, które przynoszą poczucie stabilności i komfortu (np. spacer, pielęgnowanie roślin, poranna gimnastyka, krótka medytacja przed snem),
• rozwijaj pasje – rozważ uczestniczenie w grupach zainteresowań, które dają możliwość spotkania ludzi o podobnych zainteresowaniach, co może prowadzić do wartościowych znajomości, a w rezultacie zmniejszenia poczucia samotności,
• ruszaj się – wybierz aktywność, która sprawia ci przyjemność,
• dbaj o siebie, jak o innych – zasługujesz na tę samą troskę, którą ofiarowujesz innym,
• stwórz dla siebie przestrzeń na relaks i regenerację.

Dbanie o siebie, poznawanie swoich potrzeb i poświęcanie czasu na to, co daje nam poczucie sensu, spełnienia i radości, kieruje uwagę na pozytywne aspekty życia. Pozwala zaakceptować siebie w pełnym wymiarze, pokochać siebie takimi, jakimi jesteśmy. To ważny krok w budowaniu poczucia komfortu z bycia ze sobą.

Czasem, mimo otwartości na nowe doświadczenia i chęci, poradzenie sobie z odczuwaniem samotności bywa niezwykle trudne. Jeśli czujesz, że nie radzisz sobie z tym uczuciem, warto rozważyć terapię. Specjalista pomoże Ci lepiej zrozumieć emocje i nauczyć się skutecznych strategii radzenia sobie z nimi. Psychoterapia to przestrzeń, w której możesz otwarcie mówić o swoich lękach i obawach. Pracując nad sobą pod okiem terapeuty, stworzysz fundament do budowania zdrowszych relacji oraz większej akceptacji siebie. Nie bój się szukać wsparcia – to pierwszy krok ku lepszemu samopoczuciu!